Jeżeli czujesz, że brakuje Ci w życiu określonych zasobów (kreatywności, pewności siebie, wrażliwości, konsekwencji - cokolwiek to będzie) to istnieje duże prawdopodobieństwo, że w pewnym momencie życia Twoja psychika zablokowała do nich dostęp żeby Cię chronić. Przed negatywnymi emocjami, porażką, odrzuceniem, stratą.
Oczywiście, jeżeli przez całe życie siedziałeś nad linearnymi, schematycznymi zadaniami klepanymi na komputerze, Twoje życie socjalne było ograniczone do minimum i wracając do domu siadałeś przed telewizorem po czym zasypiałeś, naturalnym wydaje się, że nie miałeś za bardzo sposobności by trenować swoją kreatywność czy luz społeczny.
Jeżeli jednak bardzo starasz się wykształcić określonego rodzaju cechy osobowości, jakości, zasoby - wydają Ci się one bardzo atrakcyjne, pociągające i niezwykle potrzebne w różnych sferach Twojego życia -> a jednocześnie za nic nie jesteś w stanie ich rozwinąć, coś może być na rzeczy :)
Przez praktycznie całe życie krok po kroku układasz swój model poznawczy świata. Reprezentację rzeczywistości w Twoim umyśle składającą się ze struktur przekonań, schematów emocjonalnych, idei (modeli) oraz wzorców reagowania. Proces ten zachodzi bardzo intensywnie w dzieciństwie i okresie nastoletnim, później duża ilość błędów poznawczych ma za zadanie potwierdzenie i zachowanie utrwalonych przekonań, dlatego też budowanie nowych bywa często mocno utrudnione.
Podczas tego procesu różne koncepty są ocenianie jako pozytywne (do nich należy dążyć) oraz negatywne (od nich należy uciekać), również jako neutralne (je można ignorować). Jeżeli z powodu jakiegoś wydarzenia z naszego życia, lub też konkretnego okresu połączymy daną cechę osobowości z negatywnymi emocjami, istnieje duże prawdopodobieństwo, że nasza psychika zablokuje nam do niej dostęp, kasując również możliwość korzystania z zasobów, które są w niej zawarte.
Jakiś czas temu prowadziłem coaching z mężczyzną dotyczący relacji z kobietami. W trakcie naszej pracy zadałem pytanie:
- Jurku, wymień mi proszę trzy cechy, których Twoim zdaniem najbardziej brakuje Ci podczas poznawania kobiet i podczas budowania związków, relacji? Jakie to będą cechy?
Jurek przez chwilę zastanowił się nad zadanym pytaniem, po czym odpowiedział bardzo konkretnie:
- Poczucie własnej wartości. Zawsze czuję, że kobieta jest lepsza ode mnie. Że jest na piedestale. Że na nią nie zasługuję. Że jestem gorszy, mniej wartościowy i nie wystarczający i muszę albo ciągle udowadniać jej, że tak nie jest, albo specjalnie obniżać jej wartość.
- Dominacja. Chciałbym umieć wziąć na siebie odpowiedzialność. Prowadzić. Powiedzieć, chodź, zabieram Cię do knajpy x, chodź jedziemy na weekend w góry etc. Dać jej wsparcie kiedy się boi i jest zagubiona, ogarniać trudne sytuacje, brać na siebie działanie i decydowanie z nią kiedy pojawia się taka potrzeba.
- Spontaniczność. Nie jestem w stanie podjąć szybko decyzji, bez rozważenia za i przeciw. Nie jestem w stanie zrobić czegoś głupiego, śmiesznego, zawsze muszę dokładnie zastanowić się: jakie to będzie miało konsekwencje, czy nie ma lepszego rozwiązania, jak inni to odbiorą, czy na pewno to jest dobre. Gdy kobieta proponuje coś spontanicznie, na bazie aktualnej emocji, aktualnego odczucia, nie umiem w to wejść. Zawsze odpowiadam: poczekaj, muszę to przemyśleć, zastanowić się. Gdy już podejmę decyzję dziewczynie zazwyczaj odechciewa się już np. wychodzić w nocy na spontaniczny spacer nad Wisłą i mówi: no dobra, po prostu chodźmy spać...
Pracowaliśmy dalej. Kwestionowaliśmy różne przekonania, wysłuchiwaliśmy osobowości, uwalnialiśmy emocje. Rozmawialiśmy o biznesie, o relacjach, żartowaliśmy.
Zapytałem, niby mimochodem:
- Jurku. Są jakieś rzeczy, które wkurzają Cię w innych osobach? Takie, których nie jesteś w stanie zaakceptować u innych, nie jesteś w stanie znieść? hm?
- Ooo, cała masa :)
- To wymień trzy takie hardcory. Co Cię najbardziej wkurza w innych. Trzy pierwsze cechy, które przychodzą Ci do głowy.
- hmmm. Arogancja. Nie cierpię ludzi, którzy są zbyt pewni siebie. Mają wygórowane poczucie własnej wartości. Patrzą z góry na innych. To żałosne, puste, prostackie. Nie mogę znieść jak komuś się wydaje, że jest lepszy od innych i traktuje innych z pogardą.
- Apodyktyczność. Irytuje mnie gdy ktoś narzuca innym swoje zdanie. Wchodzi z butami w nieswoje życie. Ustawia innych po kątach, mówi im co mają robić, co jest dla nich dobre, a co złe, jakich wyborów mają dokonywać w życiu itd. Moja matka taka była. Zawsze rozporządzała moim życiem i nigdy nie pytała się czego ja tak na prawdę chcę, o czym marzę.
- Lekkomyślność. Ludzie, którzy podejmują nieprzemyślane decyzje są po prostu głupi, nierozważni, nieodpowiedzialni. Nie mogę znieść osób, które działają lekkomyślnie, nie zdając sobie sprawy jak wiele mogą stracić. Pracę, pieniądze, kochane osoby, zdrowie a nawet życie! Każdą decyzję powinno się przemyśleć, rozważyć jej potencjalne konsekwencje.
- Jurku. A jakie będą pozytywne strony wymienionych przez Ciebie cech? Jakie zasoby tam są ukryte?
- O nie... :) No tak, jasną stroną arogancji jest wysokie poczucie własnej wartości, jasną stroną apodyktyczności jest branie na siebie odpowiedzialności, decyzyjność i dominacja. Pozytywną stroną lekkomyślności jest spontaniczność, szybkie lekkie działanie.
Cechy, które najbardziej irytują mnie u innych osób to najczęściej te same części naszej osobowości, które system psychiki zablokował z powodu negatywnych emocji z nimi związanych. Niestety blokując dostęp do danej części blokujemy również dostęp do jej jasnej strony, tzn. do zasobów jakie są z tym elementem psychiki związane.
Jak powstają takie negatywne skojarzenia i blokowanie zasobów?
Wyjaśnię Ci to innym przykładzie. Pracowałem kiedyś z chłopakiem, który miał ogromny problem z zabraniem się do pracy. Miał trochę pieniędzy odłożonych, chciał rozkręcić biznes, miał dużo wolnego czasu, ale zamiast przysiąść do komputera i skoncentrować się na konkretnych zadaniach związanych ze zbudowaniem swojej firmy, dopracowaniem produktów, zadbaniem o marketing itd.
Całe dnie spędzał na spotkaniach z przyjaciółmi, na serfowaniu po Internecie, oglądaniu filmów, spacerach na mieście, słuchaniu muzyki. Za każdym razem jak miał usiąść do pracy, pojawiało się napięcie w ciele i masa negatywnych emocji.
Co się okazało? Gdy ten chłopak był w podstawówce jego tata prowadził sklep spożywczy. Musiał wstawać bardzo wcześnie rano, żeby przyjąć dostawę i ją rozładować, późnym wieczorem domykał też sklepowe sprawy, wracał do domu i padał nieprzytomny na łóżku.
Nie miał zupełnie czasu ani dla swojej żony, ani dla swoich dzieci. Oczywiście, dzięki jego ciężkiej pracy rodzina miała zapewnione wszystkie finansowe potrzeby, dobre ubrania, jakościowe jedzenie, przyjemności, komputery i elektroniczne gadżety. Jednocześnie cała rodzinka nigdzie razem nie wyjeżdżała, nie spędzała razem świąt itd.
W systemie poznawczym młodego człowieka pracowitość, została powiązana z niszczeniem relacji, poczuciem odrzucenia, samotności, smutkiem. System zablokował dostęp do pracowitej, konsekwentnej osobowości, nastawionej na efekty i ciężką pracę żeby uchronić Maćka przed trudnymi emocjami i przed krzywdzeniem bliskich. Jednocześnie skasował dostęp do bardzo użytecznych w kontekście zarabiania pieniędzy, budowania biznesu i funkcjonowania w systemie społecznym zasobów.
Maciek odrzucając pracowitość wybrał lenistwo/luz w całym pakiecie, z jasną stroną w postaci dbania o relacje z innymi oraz umiejętności relaksu i ciemną w postaci nieefektywności, nieproduktywności i marnotrawienia czasu.
Mam nadzieję, że po tym artykule rozumiesz już intuicyjnie w jaki sposób system psychiki może blokować dostęp do określonego rodzaju zasobów a także jak poprzez proste ćwiczenie (1. jakich zasobów najbardziej brakuje Ci w życiu? 2. jakie cechy najbardziej irytują Cię u innych osób) możesz odnaleźć te dualizmy osobowości, na których brakuje równowagi.
W kolejnych wpisach zajmiemy się dokładniej tematem pracy nad uwalnianiem i eksplorowaniem zablokowanych zasobów, by w procesie ewolucji świadomości stawać pełniejszym, bardziej efektywnym i zadowolonym z życia człowiekiem.
Jeżeli masz jakiekolwiek pytania - pisz w komentarzach, na wszystkie z przyjemnością odpowiem :)
